TerugblikOntmoetingsdag 26 oktober

Jan Wolsheimer maakte een verslag van deze netwerkdag voor zijn eigen achterban:

"Zoals allen sterven in Adam, zo zullen allen ook tot leven komen in Christus."

1 Korintiërs 15:22

Afgelopen zaterdag was ik aanwezig bij de netwerkdag rond het thema “De rol van de dood in het leven”. Aangezien we de dood de afgelopen maanden vaak zijn tegenkomen, zag ik er best een beetje tegenop. Kon ik niet beter iets luchtigers gaan doen op mijn vrije zaterdag? Maar ik besloot toch te gaan.

Prof. Ruud Delwel, hoogleraar DNA Onderzoek Leukemie en christen startte met een vrij technische uitleg van DNA en mutaties. Hij legde uit dat biologisch de dood bij het leven hoort, aangezien cellen die niet sterven kankercellen zijn en ons leven bedreigen.

Daarna sprak vader John Behr, hij is Regius Professor of Humanity aan de Universiteit van Aberdeen en hij is professor Orthodoxe Theologie aan de Vrije Universiteit van Amsterdam en het Amsterdam Center for Orthodox Theology. Aangezien ik de laatste 15 jaar een groot liefhebber ben geworden van de Orthodoxe theologie zag ik het meest uit naar zijn bijdrage.

Volgens hem is in de christelijke theologie is de dood niet normaal. De dood is de laatste vijand, in de wereld gekomen door de zonde. Het probleem is dat we de woorden van God heel anders lezen dan de eerste christenen. In de eerste plaats was de Bijbel zoals wij die kennen pas laat “compleet” en dus zijn de geschriften van de apostolische vaders (de leerlingen van de discipelen) van groot belang. De eerste christenen lazen de hele Bijbel vanuit het licht van de gekruisigde en opgestane Christus.

In die tijd - maar ook in de brieven van Paulus, is de dood niet zozeer een probleem, eerder een oplossing. In een brede lezing door de brieven van Paulus, liet Behr zien dat sterven voor Paulus (en dus voor de Vroege Kerk) gelijk stond aan geboren worden. Hij nam ons mee in de Griekse teksten en die laten verrassende dingen zien. Erg hoopvol.

De laatste spreker was ouderenarts Filip Haas. Hij sprak over stervensprocessen en de waarde hiervan. Een mooi verhaal van een ervaringsdeskundige. Hij sloot zijn verhaal af met een verrassende oefening. We zaten met onze ogen dicht en Filip stelde ons vragen vanaf ons eigen sterfbed en sprak tot de mens die we vandaag zijn, anno 2024. Vragen over relaties, werk, prioriteiten etc. Daarna moesten we vanaf ons fictieve sterfbed een brief schrijven aan onze jongere zelf met dingen die wel graag wilden meegeven aan de 2024 versie van onszelf. Een zeer bevrijdende oefening. Ik schreef een kantje vol, stopte de brief in een enveloppe, schreef mijn adres erop en plakte deze dicht. Over een aantal weken wordt deze met de post bezorgd. Heel waardevol!

De vroege kerk leefde bij het afleggen van het eigen leven, zodat Christus alle ruimte kreeg. Ze waren niet bezig met het verlengen van hun leven, maar keken uit naar hun echte geboorte (Zie: Ignatius van Antiochië in zijn brief aan de Romeinen). Vanaf de 4e eeuw, toen het christendom niet meer vervolgd werd, veranderde dat langzamerhand. Inmiddels is een deel van het christendom zo comfortabel geworden dat we nauwelijks nog weten wat sterven aan onszelf is. In het Westen zijn we vooral bezig met het verlengen van het aardse leven (voor de Vroege Kerk dus geen werkelijk leven!).

Een andere houding kom ik tegen in gebieden waar de kerk ernstig wordt vervolgd. Verschillende zendeling in India zijn dit jaar gedood vanwege hun geloof. De kerk reageert als volgt: voor de weduwe en de kinderen wordt gezorgd en een nieuwe zendeling wordt uitgezonden. Alsof dit hoort bij het christelijke leven. Ik kan me goed voorstellen dat zendelingen, die in dit soort gebieden hebben gewerkt nauwelijks meer kunnen aarden in ons land.

Ik ben dankbaar voor deze netwerkdag. Het zet mijn denken in beweging. Het vraagt om studie en een diepe herlezing van de brieven van Paulus in het Grieks. Heb ik Paulus wel echt goed begrepen? In hoeverre bekijk ik de teksten van de jonge kerk vanuit mijn Westerse bril? (natuurlijk doe ik dat!) Heb ik voldoende moeite gedaan om die wereld van de tweede eeuw te leren kennen? Ik heb er zin in om dieper in die context te duiken en te zien wat ik nog moet leren.

Ik kan je de oefening van dr. Haas van harte aanbevelen. Het gaat je helpen om dingen of relaties te schrappen en een heldere focus te krijgen op wat je rol is. Een gezegende week!

U kunt de lezingen meemaken
Lezing 1 Prof. Ruud Delwel
Lezing 2 Fr John Behr (1)
Lezing 3 Fr John Behr (2)